Gelişmiş ülkelerde bağımsız politikalar yürüten merkez bankalarının aksine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), uzun yıllar boyunca siyasetin güdümünde yürüttüğü para politikaları ve piyasalara yönelik arka kapı müdahaleleri ile eleştirilere konu olurken, TCMB’nin son yıllarda en fazla tartışma yaratan kararı ise 21 Aralık 2021 tarihinde duyurulan Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi olmuştu.
Türk lirasını dolar kuruna endekslemeyi amaçlayan uygulama, ilk aşamada dolar/TL paritesinde sert bir düşüş yaşanmasına neden olmuş ve siyasiler tarafından ‘yüzyılın buluşu’ olarak takdim edilmişti.
O PARALAR İLE KKM HESABI AÇMAK ARTIK YASAK!
Aradan geçen 2 yılda uygulamanın Türkiye ekonomisine verdiği hasarın katlanarak artması, 28 Mayıs seçimlerinin ardından göreve getirilen yeni ekonomi yönetimini alarm durumuna geçirdi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Hafize Gaye Erkan liderliğinde başlatılan KKM’yi tasfiye planı, alınan yeni kısıtlamalar ile farklı bir boyuta taşındı.
Bugüne kadar Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğler ile uygulamaya yönelik zorunlu karşılık getiren ve daha sonrasında bu karşılık oranını yukarı çeken TCMB, TL dönüşümlü KKM hesaplarına dair asgari faiz zorunluluğunu kaldırmasıyla birlikte havuzdaki paranın 700 milyar TL azalmasına neden olmuştu.
Belirli aralıklarla yenilenen tebliğlerde şirketler için döviz gelirlerinin KKM yapılmasına yol açan tarih, dün açıklanan kararda güncellenmedi. Normal uygulamaya göre Eylül ayına kadar kazanılan döviz gelirlerinin KKM yapılması için uygun hale getirilmesi beklenirken, TCMB bu tarihi Haziran ayı ile sınırladı.
Alınan yeni karar ile, Haziran ayından sonra elde edilen döviz gelirlernin şirketler tarafından KKM hesaplarında değerlendirilmesi yasaklandı.
YURT DIŞI KAYNAKLI KKM VE ALTIN HESAPLARINA SINIRLAMA GETİRİLDİ
Halk arasında ‘YUVAM’ adı ile bilinen ve yurt dışındaki yerleşik kişiler ile bu kişilerin yurt dışındaki şirketlerinin varlıklarını KKM hesaplarında değerlendirmesinin önünü açan faiz tabanında da değişikliğe gidildi.
TCMB, YUVAM hesapları ve altından dönüşümlü KKM’ler için uygulanan asgari faiz zorunluluğuna son verdi. Daha önceleri Merkez Bankası’nın belirlediği politika faizi oranında uygulanan taban faiz zorunluluğunun kalkması, bankaların bu hesaplar için verdiği faiz ödemelerinin düşeceği anlamına geliyor.
Düşecek faizler, KKM’nin cazibesini yitirmesine yol açarken, uygulamadan çıkacak paranın son haftalarda yaşanan düşüşlerin ardından yeniden hızlanması umulmakta.
